Covid19’da Dornaz Alfa (dornase alpha) Umut Olabilir mi?

Sn. Ercüment Ovalı ile gündeme gelen Dornaz Alfa ismiyle bilinen , 20 yıldan fazladır Kistik fibrozis tedavisinde yeri olan bir ilaçtan bahsedeceğim.

Rekombinant teknoloji ile üretilen bir ilaçtır. Bir enzimdir. rhDNAz da denir. DNA’yı parçalar. Kullanım amacı akciğerdeki kistik fibrozis hastalığında oluşan fazla mukustaki DNa’yı parçalamaktır. Mukus içindeki DNA ları hidrolize eder.

Bu teknik girişten sonra daha kolay anlatıma geçelim:

Kistik Fibroz

Bahsi geçen hastalık, kistik fibrozis, genetik bir hastalıktır. Temelde, sekresyon yapan organlardaki Klor kanallarının kapalı olması olarak en basitçe özetlenebilir. En kolay anlaşılan kısmı, ter bezlerindeki klor kanallarının kapalı olması sebebiyle , terlemenin olmamasıdır. Ter neden tuzlu tattadır. Çünkü bu klor kanallarından aynı zamanda Sodyum da dışarı çıkar. Çünkü iyonik yapıları sebebiyle Cl ve Na-Sodyum aynı yöne hareket eder , birbirlerini bırakmazlar. Cl çıkarsa Na da çıkar. Daha doğru olan ise Na çıkarsa Klorun onu takip ettiğidir. Bu ikisi, NaCl yani sodyum klorür , bildiğimiz tuzdur. O yüzden ter tuzudur.

Kistik fibrozis hastalığında sadece terlemede değil akciğerde de sorun olur. Akciğerlerde de bu hastalığın tutulumu olarak, bir tür ‘terleyememe’ anlamında sekresyon yapılmama durumu olur. Oysa akciğerin içi sıvı ile kaplı nemli olmalıdır. Gerektiğinde de yabancı ajanlar geldiğinde bu sıvıyı arttırabilmelidir..Böylece  kendini koruyabilmelidir. Balgam ile çıkardığımız bu sıvıdır.

Kistik fibrozis hastalığında bu mukus istenenden çok daha katı olur. Sıvı olacağına katı ve viskozitesi yani akışkanlığı düşük düzeydedir. Hasta soluk almakta zorlanır, ileri akciğer sorunları devam eder.

Bunun sebebi, o klor kanallarının kapalı olmasıdır. Klor kanalı kapalı ise ortada sodyum da yoktur. Çünkü onlar body’dirler beraber gezerler. Aslında sorun klorun olmaması değil, body’si Sodyumun olmamasıdır.

Neden?

Bir yere sıvı- su lazımsa sodyum oraya gider, arkasından da klor. NaCl , bir yerde olup oradaki tuz miktarını artırırsa oraya su gelir. Yoğunluk farkı oluştuğu zaman su ,tuzun çok olduğu tarafa geçer.

Normalde akciğer içinde olması gereken şudur: Sodyumun, alveol epitelinden salınması ( tabi badisi klor onu takip eder) ve akciğer keseciklerinin epitel yüzeyine su çekmesidir. NACl Tuz yoğunluğu olunca akciğer epiteli ve alveol  içi nemlenir. Burada üretilen mukus sulu ve akışkan olur. Biz de balgamı atabiliriz. Mukusun akışkanlığı yüksek olur ki akciğerin dibine çökmez, covid19’daki gibi nefesi tıkamaz.

Kistik fibrozis hastalığını anlattım, ilacımız Dornaz alfa da yaptığı etkiyle bu katılaşmış , solunumu zorlayan mukusu inceltir.  Ve hastanın bunu daha kolay atmasına, daha kolay nefes almasına yardımcı olur.

Covid-19

Covid19 da da akciğerde bu katı mukusun olduğunu biliyoruz. Hızla kalınlaşan mukus tabakası, giderek artan katılığa ve solunum zorluğuna ileler. Çok katı yoğunlukta olduğu için düşük viskozitesi yüzünden akciğerin dibine dolar. O yüzden Covid hastaları yüzüstü yatırılır.

Bu ilaç desteğinin Covid19 da nefesi rahatlatmada çok anlamlı olabileceği görülmektedir.

Ancak hastalık mekanizmasına ufak bir ek yapmak isterim.

Bildiklerimizi sıralayalım:

• Hastalık ACE2 reseptörünün bloklanması ile oluyor. Korona burayı blokluyor.
• ACE2 denen reseptör bir enzim ve normalde bunun bir işi var. O iş, Angiotensin 2 denen bir maddeyi Angiotensin 1-7 ye çevirmek. İşte ACE2 virüs yüzünden bunu yapamıyor.
• Yapamayınca ne olduğunu anlamak kolay:,
• Angiotensin 1-7 azalırken,
• Angiotensin 2 artıyor.

Angiotensin2

Anjiotensin 2 artışının fizyolojik etkilerine baktığımızda gördüğümüz şey şudur: Anjiotensin 2 böbrekte aldosteron vasıtasıyla TUZ tutulumunu artırır. Tuz dediğimiz NaCl .

Buradaki amacı tansiyonu yükseltmektir. Çünkü görevi budur. Ani kan kayıplarında veya çok fazla düşmüş tansiyonda devreye girer ve tansiyonu pek çok mekanizmayla yükseltir. Tuzu  tutmak yaptığı işlerden biridir. Çünkü tuzu tutunca su da onu takip eder. ve tansiyon artırılmış olur.

Burada şu soruyu soralım,

Covid’de artan angiotensin sodyumun ( ve dolayısıyla de Klorun) dışarı çıkmasına izin vermiyorsa, Covid akciğerindeki mukusun yeterince sulu olamamasının sebebi bu olabilir mi? Tıpkı Kistik fibrozdaki gibi yoğun, yapışkan , esnek olmayan mukus üretmesi bu durumdan olabilir mi?

NaCl mekanizmasından veya değil sonuç şöyle değişmez: angiotensin 2 yüksekliğine olanlar için literatürde bakın:

• Akciğerde fibroz
• Tansiyon
• Pıhtılaşma
• Sitokin Salınımı

başta olmak üzere tüm covid-19 belirtilerini okuyabilirsiniz.

Ace2 nin varlık amacı zaten angiotensin2’yi susturmaktır. Onu zararsız ve tam olarak da bu etkilerin tersinini yapan Angiotensin 1-7 ye döndürmektir. Akciğerdeki mukus salgısının giderek katılaşması ve fibroza gitmesini engellemek için bu Angiotensin2’yi bloklama tedavi seçeciğine de bakılacaktır. Mukusu inceltme amaçlı N asetil sistein zaten kullanılıyor.  Dornaz alfanın da olumlu etkilerini hızla görmek isteriz.

Sevgi ve saygılarımla.