Metilen Mavisi Corona’da Nefes aldırır mı?

Bu yazının içerikleri :

• Covid19 hastalığında oksijen azlığının,  ARDS den önce kanda ölçülmesi. (ARDS=AKUT SOLUNUM SIKINTISI)
• Sars Cov-2’nin Hemoglobinin Beta zincirine saldırı yaptığına dair yazının incelenmesi.
• Tip 2 alveolar hücrelerin oksijenlenmede çok bilinmeyen rolü.
• Cell free hemoglobin, yani eritrositten dışarı kaçmış hemoglobinin tek başına ARDS yapabilmesi. 
• Methemoglobin artışına bağlı  oksijen azlığı
• Metilen mavisi ile  tekrar oksijenlenme sağlanması.
• Ventilatörler ne zaman gereklidir sorusunun sorulması?

Çok komplike konular gibi düşündürebilir. Ancak bu yazı tıp dışından olanları da bilgilendirme amacını taşır. Okumakta tereddüt etmeyin.

Durum tespiti:

Covid-19 hastalığı için yoğun bakım hekimlerinden gelen bulgular, hastalarda solunum sıkıntısı olmadığı zamanlarda bile düşük kan oksijen basıncı olduğunu belirtiyor. Hastalar gülümseyerek rahatça konuşmaktalar ve solunum sıkıntısı belirtisi göstermemektedir.

Ancak ilerleyen düşük oksijen satürasyonu sebebiyle oksijen desteği almaları gerektiği düşünülerek ventilatörlere bağlanıyorlar.

Bu durum yoğun bakım hekimlerini oldukça şaşırttı. Covid19 un başlangıçta zannedildiği gibi ARDS ve pnömoni hastalıkları olup olmadığı sorgulandı. En azından hastalığın başlangıcı bu teşhisler uygun değildi.

Peki; Akciğerler henüz bozulmamış iken Neden kandaki oksijen oranı hızla düşmekte idi?

Bu soruya cevap olabilecek yayın geldi. Bu yayında SARS Cov-2 virüsünün hemoglobinin beta zincirine saldırdığı belirtildi.

Bu ne demektir:

Hemoglobin, eritrositlerin içindeki oksijen taşıyan bölümdür. Hem isimli kısmı 2 farklı tür zincirden oluşur; alfa ve beta. Bu zincilerin dışında, içinde bir de FE demir vardır. Bu şekilde oksijen taşır.

Korona virüsünün bu hem’e saldırması sebebiyle, hemoglobinin yapısı bozulmuş ve oksijen taşıyamaz olmuştur.

Hem-Fe +2 -O2 ( hem -demir 2 – oksijen) üçlüsü bozulur.

Buradaki demir Fe+2 iken — Fe+3 olur. Bu zararlıdır. Ve daha sonra Fe+4 de olur ki bu en zararlı demirdir.

Bozulan işe yaramaz haldeki hem, eritrosit dışına çıkarak ‘cell free hem ‘ yani  ‘ hücre dışı hem’ adıyla alınan bir şekilde alveolde dolaşır. Eritrosit dışındadır artık. Normalde bunu makrofajların yok edip temizlemesi , bilirubine çevirmesi gerekir. Ancak çok hızlı oluşan CellFreeHem (CFH), ( ve az haptoglobulin, az hemopexin vs ) sebebiyle hızla Cell Free hem CFH alveolar  boşlukta artar.

‘Cell free hem’ CFH in etkileri:

• CFH’in akut ARDS gelişimde etkisi vardır.
• CFH alveollerde enflamasyon başlatır.
• CFH sitokin fırtınasını arttırır.
• LDH yükselmesi,
• Ferritin yükselmesi (boşta kalan demirleri toplamaya çalışır),
• CRP yükselmesi olur.

CFH , Nitrik oksidi azaltıp, damar daralmasına sebep olur. nitrik oksit en temel damar gevşeticidir.

CFH, boş kalan demirin oksitlenip Fe+2 den Fe+3 e oradan da Fe+4 e kadar oksitlenmesine sebep olur.

%80 ARDS de CFH tespit edildiği yayınlarda yazar

Buraya kadar şunları anladık:

1. Covid19 da, akciğer yetersizliğinden önce oksijen azlığı başlar.
2. Sars Cov 2 virüsü hemoglobine saldırır. Hemoglobindeki Hem ve demir serbest kalır.
3. Bu yüzden Hemoglobinin oksijen taşıması azalır.
4. Serbest demir,  olması gereken zararsız hali olan Fe+2 den , +3 ve en tehlikelisi +4 e döner. Bu dokulara hasar verir.
5. CFH olarak ortalıkta eritrosit dışı hem grubu dolaşır.
6. CFH, alveolar endotelde ağır enflamasyon başlatır.
7. ARDS lerde bu CFH %80 oranda görülür.
8. Covid19 bir tür hemoliz gibi görünmektedir.

Devamında; bu tabloya ilave katkı yapan  alveolar Tip 2 hücrelerin rolünü anlatalım:

Alveolar Tip 2 Hücreler:

Bu hücreler bizi birkaç sebepten ilgilendirir.

• Ace2 reseptörü bunların tepesindedir.
• Sarcov 2 , ACE’ ye tutunurken bunlara da saldırmış olur.

-Tip 2 hücreler hemoglobin üretebilirler.!!

-Sarscov2 nin,  alveolar kapiller damarlardaki hemoglobine bile ulaşamadan  oksijen azaltmasını bu durum açıklayabilir mi?

– CFH’ler , ilk olarak Tip 2 hücreler aracılı ortaya çıkıyor , enflamasyona katkıda bulunuyor olabilirler. Olayın başı bu olabilir mi?

Tekrar Oksijen azalmasına dönelim:

Methemoglobin nedir?

Oksijen taşıma kapasitesi hemoglobindeki demirin FE+2  değerlikli olmasına bağlıdır. Fe+3 olursa bunu taşıyan hemoglobine Methemoglobin denir. Bir takım zehirlenmelerde bu olur.

Demirin tekrar +2 ye dönmesi için vitamin C ve Metilen mavisi yardımcıdır.

Metilen mavisi çok çeşitli kullanım alanına sahiptir. Buradaki konumuz, metilen mavisinin eritrosit içine girince dönüştüğü halinin, bir elektron verici olarak çalışmasıdır. Methemoglobini tekrar hemoglobin haline getirir. Yani hemoglobini tekrar oksijen taşıyan hale getirir.

Covid19 hastalındak oksijensizlik başlangıçta hemoglobindeki sorunlar yüzünden oluyor gibi durmaktadır. Düşük oksijen saturasyonunu  ölçünce, ventilatörden destek alınmasında acele edilmesi akciğerdeki hasarı erkene mi alır? Bekleme süresini uzatmak için İntravenöz Vitamin C den olduğu kadar intravenöz metilen mavisinden de destek alınabilir mi?

Sevgi ve saygılarımla…

(Tüm yazılar biyokimyasal bakış açısıyladır. Klinisyen tecrübesini taşımaz. Fikir vermek amaçlıdır. Biyokimya textbook bilgilerinin algoritmalarından oluşur.)